Странный гость профессора Тарантоги

«Странный гость профессора Тарантоги» (польск. Dziwny gość profesora Tarantogi) — сатирическая фантастическая пьеса Станислава Лема о профессоре Тарантоге, впервые опубликованная в авторском сборнике «Лунная ночь» 1963 года.

Цитаты

	Тарантога [по телефону]. Я вас не учу. Нет, это меня не интересует. А кроме того, молодой человек, даже если б десять ваших директоров испустило дух, не следует быть невежливым.
	Ja pana nie uczę. Nie, to nie leży w moich zainteresowaniach. A poza tym, młody człowieku, nawet gdyby dziesięciu waszych prymariuszy wyzionęło ducha, nie należy być niegrzecznym. Żegnam.

Гость. Когда экскурсия, так Темпор — бюро путешествий — открывает этот барьер в соответствующем месте, но под правительственным надзором, и там проходят хронобусы. Как вы думаете, этот мой хронобус ещё тут? Ждёт он меня? Хотя — это невозможно... Наверно, закрыли времяпоглотитель, чтоб глея не попала, но, может, хоть щёлку оставили, а? Тарантога. Какую щёлку? Гость. Такой след, борозда во времени. Изохрон называется или как его там... Не помню. Никогда не интересовался наукой или техникой. Ой, беда со мной будет, беда! Чувствую, что меня повторят! Тарантога. Что сделают? Гость. Ну, если четыре недели я не подам признаков жизни, повторят меня. Моя Берильда наверняка будет за ним бегать... Тарантога. Кто это? Гость. Моя жена. Тарантога. А! Женщина! Гость. Не женщина, а женщинница. Меня не хватит на женщину. Тарантога. В чём состоит разница? Гость. Как это — в чём? Ведь я же мужчинник, верно?

GOŚĆ: Jak jest wycieczka, to wtedy Tempor — biuro podróży — otwiera tę barierę w odpowiednio wybranym momencie, ale pod inspekcją rządową, i tamtędy przechodzą Chronobusy. Jak pan myśli, czy ten mój Chronobus jeszcze jest? Czy on czeka? Chociaż to niemożliwe… Musieli zamknąć czasochłon. żeby się gleja nie dostała. Ale może chociaż szparkę zostawili, co? TARANTOGA: Jaką szparkę? GOŚĆ: Taki ślad. bruzda czasowa. Izochrona to się nazywa, czy jak… Nie pamiętam. Nigdy się nie interesowałem nauką ani techniką. Oj, bieda będzie ze mną. bieda! Czuję, że mnie powtórzą! TARANTOGA: Że co zrobią? GOŚĆ: No, jak do czterech tygodni nie dam znaku życia, powtórzą mnie. Moja Berylda na pewno będzie za tym latała… TARANTOGA: Kto to jest? GOŚĆ: Moja żona. TARANTOGA: A! kobieta! GOŚĆ: Nie kobieta, tylko kobietnica. Nie stać mnie było na kobietę. TARANTOGA: Na czym polega różnica? GOŚĆ: Jak to — na czym? Przecież ja jestem mężczyźnikiem, nie?

	Гость. Наны? Это умственники. Умственник — это пан либо клеппель, но чаще нан. Случайно помню, мне Новак говорил. Отряд Эвтрихоспоридия, класс Амфотерия, семейство Наниссима. Делятся на ресничных и молочных. С ресничными ещё можно выдержать, но молочные — о, это уж такие пролазы!
	GOŚĆ: Nanowie? To są rozumnawce. Rozumnawiec to Nan albo Kleppel, ale przeważnie Nan. Przypadkowo pamiętam, bo Nowak mi mówił. Rząd Eutrichosporidia, klasa Amphoteria. rodzina Nanissima. Dzielą się na rzęsne i mleczne. Z rzęsnymi można jeszcze wytrzymać, ale mleczne — o. to prawdziwa wciera!

	Гость. У нас почти всё из пасты делают. У нас нет ничего такого (показывает на электрическую лампу). Тарантога. А что? Гость. Паста. Даже такой стишок для малышей есть: «Паста светит, паста греет, паста деточек лелеет». Можно стены построить и одежду сделать...
	GOŚĆ: U nas prawie wszystko robi się z glei. My nie mamy czegoś takiego (pokazuje na lampą elektryczną). TARANTOGA: A co? GOŚĆ: Pastę. Jest nawet taki wierszyk dla maluchów „Pasta śpiewa, pasta świeci, pasta wychowuje dzieci”. Można ściany pociągnąć i ubranie zrobić…

Гость. Мужчинник — это человек, являющийся носителем по крайней мере двух различных и независимых индивидуальностей... <…> Вы ведь знаете, что человеческий мозг состоит из двух почти совершенно независимых друг от друга полушарий! Арчибальд Пранфосс открыл в 2989 году возможность вводить в мозг одного человека две разные индивидуальности. Сначала это делали только для экономии, понимаете? Например, на межзвёздных крейсерах, где мало места для экипажа и где один и тот же человек должен нести вахту двадцать четыре часа в сутки. Так вот в его мозг вводят две индивидуальности, и пока одна отдыхает и спит, другая стоит на посту. Позднее начали это делать не только в целях служебного уплотнения, потому что это даёт громадные возможности, когда личность можно перенести из одного тела в другое.

Mężczyźnik, to jest człowiek, będący nosicielem co najmniej dwu różnych i niezależnych osobowości…<…> Pan przecież wie, że mózg ludzki składa się z dwu prawie całkowicie niezależnych od siebie półkul! Archibald Pranfoss wynalazł w roku dwutysięcznym dziewięćset osiemdziesiątym dziewiątym możliwość wprowadzania w mózg jednego człowieka dwóch rozmaitych osobowości. Najpierw robiło się to tylko dla względów oszczędnościowych, uważa pan? Na przykład na międzygwiazdowych krążownikach, gdzie jest mało miejsca dla załogi i gdzie ten sam człowiek musi pełnić służbę przez dwadzieścia cztery godziny na dobę! Więc wprowadza się do jego mózgu dwie osobowości i podczas gdy jedna odpoczywa i śpi, druga stoi na posterunku. Później zaczęło się to robić nie tylko w celach zagęszczenia służbowego, bo to daje olbrzymie możliwości, gdyż daną osobowość można przenieść z jednego ciała do drugiego.

Перевод

А. Г. Громова, 1965