Ономастическая киберомахия

«Ономастическая киберомахия» — футутрологическое эссе Станислава Лема 1996 года. Вошло в авторский сборник «Мегабитовая бомба» 1999 года.

Цитаты

	Дойдёт ли до действий, уже не напоминающих поединки хакеров с сейфами, или штабами, или банковскими хранилищами данных, а до таких конфликтных стычек, в которых с разных сторон будут действовать информационно вооружённые армии, — окончательно утверждать трудно, однако опыт (плохой) прошлых лет и веков [это] показывает,..
	Czy dojdzie do działania, już nie przypominającego pojedynki hackerów z sejfami czy sztabami, czy zbiornikami bankowych danych — ale do takich konfliktowych zderzeń, w których będą po przeciwnych stronach działały wystrojone informatycznie armie — trudno definitywnie orzekać, wszelako (przykre) doświadczenia minionych lat i wieków wskazują,..

… в XXI веке информатика сможет проникать во все штабные мероприятия, мобилизационные планы и, кроме того, отдельно делать из фальшивой, правдивой, кодированной, шифрованной информации очередную систему обороны, способную действовать как невидимый яд, а все враждебные стороны (и необязательно вражеские — за «союзниками» обычно тоже шпионят) будут вынуждаться самим ускорением информационного прогресса, не только скоростью (производительностью), но и способностью использования собираемой информации — к постоянному симулированию прогрессивного (правдоподобнее всего) развития «боевых сил» противника. Танки можно пересчитать, химическое оружие запретить (хотя последнее уже менее надежно как гарант мира, а переход от терапевтических средств к биологическому оружию был и будет нечетким) — в то время как битовые арсеналы и их растущую «компликаторику» никто без высылки «битов-разведчиков» или даже «вирусоподобных шпиков» либо не сможет распознать вообще, либо это будет по крайней мере нелегко.

... informatyka może w XXI wieku infiltrować wszelkie roboty sztabowe, plany mobilizacyjne i osobno, ponadto, tworzyć z informacji fałszywej, prawdziwej, kodowanej, szyfrowanej — kolejny system broni, zdolnej do działania niczym niewidzialna trucizna, zaś wszelkie wrogie stany (niekoniecznie aż wrogie — „aliantów” też zazwyczaj się szpieguje) będą zmuszane samym przyspieszeniem postępów informatycznych, nie tylko chyżości (i mocy obliczeniowej), ale i sprawności w użytkowaniu gromadzonej informacji — do ciągłego symulowania progresywnego (najprawdopodobniej) rozwoju „bojowych sił” przeciwnika, Czołgi można przeliczyć, broni chemicznych zakazać (chociaż to ostatnie już mniej pewne jako zabezpieczenie pokoju, a przejścia od środków terapeutycznych do broni biologicznej są i będą płynne) — natomiast arsenałów bitowych i ich rosnącej „komplikatoryki” nikt bez wysyłania „zwiadowczych bitów” lub nawet „tajniaków wirusopodobnych” nie będzie mógł rozpoznać albo wcale, albo, co najmniej, łatwe to nie będzie.

… ажурное собрание возможных лабиринтоподобных сражений, о которых только одно можно сказать почти наверняка: они будут происходить или в господствующем «мире», или в предсказанной экспертами «войне», но, так или иначе, в тишине и, возможно, в течение долгого времени, без отголоска хоть одного взрыва или выстрела. Информационное поражение противника не должно быть в этом новом виде мини-максовых игр «оптимальным» выигрышем. Речь может идти о «заимствовании» его информационных потенциалов, о внедрении в его резервы, а что из этого может следовать для «обычного поля борьбы», сегодня предвидеть практически невозможно, так как в лабораториях (конечно, компьютеризованных) и на полигонах (не обязательно только имитационных: не все одинаково годится для имитации) появляется бездна изобретательско-производственной информации (обычно тайно). Одним словом, terra ignota informativa как пространство для сражений нового типа подверглась потенциальному открытию. — см. также «Воспитание Цифруши» от слов «центры персон-моделирования работали...»

… wielopajęczy zbiór szans i labiryntowych zmagań, o których rzec można jedno tylko prawie na pewno — że będą zachodziły albo w panującym „pokoju”, albo w wydiagnozowanej przez ekspertów „wojnie” — ale tak czy owak w ciszy, może przez długi czas, bez odgłosu jednego wybuchu czy wystrzału. Porażenie i informatyczne przeciwnika nie musi być w tej nowej odmianie gier minimaksowych wygraną „optymalną”. Może iść o przejęcie jego informatycznych potencjałów, o wdarcie się do jego rezerw, a co z takiej ewentualności wyniknąć może dla „zwyczajnego pola walki”, przewidzieć już praktycznie się dzisiaj nie da, gdyż tyle innowacji wynalazczo—produkcyjnych obecnie (zwykle tajnie) jawi się w pracowniach (oczywiście skomputeryzowanych) i na poligonach (niekoniecznie symulacyjnych tylko: nie wszystko nadaje się jednakowo dobrze do symulacji). Jednym słowem, terra ignota informativa, jako przestrzeń do bojów nowego typu, uległa potencjalnemu otwarciu.

Перевод

В. И. Язневич, 2002