Фантастическая теория литературы Цветана Тодорова: различия между версиями
| [досмотренная версия] | [досмотренная версия] |
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Новая страница: ««'''Фантастическая теория литературы Цветан То…» |
Нет описания правки |
||
Строка 12:
Zawężenie wyobraźni, typowe dla umysłowości dogmatycznej, jaką reprezentuje strukturalista, przejawia się w mniemaniu, iż tego, co on wykrył jako bariery, nikt nigdy nie przekroczy. Być może, istnieją struktury kreacji nieprzekraczalne, lecz do takich strukturalizm ani się dobrał. To natomiast, co objawia się nam jako jej granice, jest dość starym meblem, bo łożem Prokrusta…}}
{{Q|Генографическое несоответствие оси Тодорова<ref>Его классификации чудесного из гл. 4.</ref> можно просто показать, ибо, например, установленные на ней отношения соседства исключают такие произведения, которые являются одновременно необыкновенными, иррациональными, а оснований для неуверенности не предоставляют, включая читателя давних лет <…>. Читатель, склонный верить в духов, занимался — скажем — «пятнистой» онтологией, то есть частично рациональной (на своём рабочем месте, на улице, то есть как бы каждый день), а по части иррациональной, потому что допускал встречу с духами в определённых промежутках времени и в некоторых местах (например, в полночь, на кладбище, в доме повешенного и т. п.). Фокусничество Тодорова заключается в том, что он оперирует противоречиями («рациональное — иррациональное», «естественное — сверхъестественное»), как ему в данном контексте удобней. <…> Толкование Тодорова кишит произвольностями, видимыми в категорическом обхождении всех подобных затруднений. Он пользуется также неясностью, свойственной главным терминам. <…> Резкое доказывание (на которое претендует структурализм) — понятиями нестрогими — грубая ошибка, поистине школьная.|Оригинал= Genograficzną nieodpowiedniość osi Todorova można pokazać wprost, bo np. ustanowione na niej stosunki sąsiedztwa wykluczają takie utwory, co są zarazem niesamowite, irracjonalne, a podstaw do niezdecydowania odbiorczego nie dostarczają, implikując dawnego czytelnika <…>. Czytelnik, skłonny do wiary w duchy, uprawiał — powiemy — ontologię „łaciatą”, bo po części racjonalną (za swym kontuarem, na ulicy, więc niejako na co dzień), a po części irracjonalną, gdyż dopuszczał napotkanie duchów w pewnych porach i miejscach (np. o północy, na cmentarzu, w domu powieszonego itp.). Prestidigitatorstwo Todorova w tym, że operuje opozycjami („racjonalne — irracjonalne”, „przyrodzone — nadprzyrodzone”), jak mu w danym kontekście wygodniej. <…> Wykład Todorova roi się od dowolności, widomych w apodyktycznym pomijaniu wszystkich takich szkopułów. Korzysta też z niejasności, właściwej użytym terminom naczelnym. <…> Ostre dowodzenie (do którego pretenduje strukturalizm) — pojęciami nieostrymi — jest grubym błędem iście szkolnym.}}
{{Q|Итак, {{comment|наш Прокруст|Тодоров}} не поместил на своей тощей оси даже реально существующих жанров фантастики, что же говорить о жанрах «теоретически возможных» для которых {{comment|a fortiori|тем более (лат.)}} места на его ложе пыток не значится.|Оригинал=Tak więc nasz Prokrust nawet realnie istniejących rodzajów fantastyki nie umieścił na swojej chudej osi, cóż dopiero mówić o gatunkach „teoretycznie możliwych”, dla których ''a fortiori'' miejsca na jego łożu męczarni nie staje.}}
{{Q|Коварство современного воплощения именно в том, что осложняет читателю жизнь, то есть в семантической неопределённости. Этому направлению литературы отчётливо положил начало Кафка. Тодоров, именно потому, что не мог справиться с его текстом при помощи своей оси, сделал из провала метода достоинство, вводящее собственное бессилие в глубокие воды герменевтического проявления. Согласно ему<ref>
Концепция, объявленная Тодоровым — тотальной безадресности произведений Кафки в реальном мире — нашла популярность и вне структурализма, как я считаю, в результате умственной лености или усталости. Эти якобы беспредельно завуалированные в смыслах произведения должны одновременно означать то, что они конкретно значат неизвестно что — пусть же таким образом будет, что они не значат — сносками, призывами, намёками — попросту ничего.
Если бы существовало экспериментальное литературоведение, оно быстро доказало бы достаточно простую истину — что текст, смыслами фактически отрезанный от мира, никого интересовать не может.|Оригинал=Perfidia nowożytnej kreacji w tym właśnie, żeby czytelnikowi życie, to jest decyzje semantyczne, utrudniać. Pisarstwo to zapoczątkował dobitnie Kafka. Todorov, że nie mógł dać rady jego tekstom swoją osią, uczynił z zapaści metody cnotę, wprowadzającą własną bezradność na głębokie wody hermeneutycznego objawienia. Podług niego Kafka nadał tekstowi „zupełną autonomię”, czyli odciął go wszechstronnie od świata. Tekst wydaje się alegoryczny, lecz taki nie jest, bo nie można ustalić adresu jego apelacji. Nie jest zatem ani alegoryczny, ani poetycki, ani realistyczny, i jeśliby go można nazwać fantastycznym, to wyłącznie w rozumieniu, że „logika snu” — a zatem niejakiej apodyktyczności — pochłonęła narrację wraz z czytelnikiem. ''Ita dixit'' Todorov, nie spostrzegając, że tym samym rezygnuje z całego swego strukturalizowania.
| |||