Абсолютная пустота: различия между версиями

[досмотренная версия][досмотренная версия]
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки
Нет описания правки
Строка 24:
A więc z wynoszonych pod sercem długoletnich głodów za pożywnym realizmem, z myśli zbyt zuchwałych względem poglądów własnych, aby można je wprost wypowiedzieć, ze wszystkiego, o czym się roi nadaremnie — wynikła właśnie „Doskonała próżnia”. Teoretyczny wstęp, co niby uzasadnia „nowy gatunek literatury” — to manewr dla odwrócenia uwagi, to ruch eksponowany rozmyślnie, jakim prestidigitator odwodzi nasz wzrok od tego, co naprawdę robi. Mamy uwierzyć, że odbędą się pokazy zręczności, kiedy jest inaczej. To nie chwyt „pseudorecenzji” zrodził owe utwory, to one, domagając się — na próżno — wyrazu, posłużyły się tym chwytem jako ekskuzą i pretekstem. Pod nieobecność chwytu wszystko to pozostałoby w sferze przemilczeń. Chodzi bowiem o zdradę fantazjowania na rzecz dobrze uziemionego realizmu, o zaprzaństwo w empirii, o herezję w nauce. <…> a wówczas „Doskonała próżnia” okazuje się opowieścią o tym, czego się chce, ale czego się nie ma. To książka marzeń nie spełnionych. I jedynym fortelem, jakiego mógłby jeszcze użyć kluczący Lem, byłby kontratak: w postaci twierdzenia, że to nie ja, krytyk, lecz on sam, autor, napisał niniejszą recenzję i uczynił z niej kolejną cząstkę „Doskonałej próżni”.}}
 
===Альфред Целлерман «[[w:Группенфюрер|Группенфюрер]] [[Людовик XVI|Луи XVI]]»===
::Alfred Zellermann «Gruppenführer Louis XVI»; перевод: Е. П. Вайсброт, 1973, 1995
 
Строка 39:
 
{{Q|Мы не могли бы существовать, если бы не умели преображать кошмары в подобие райских видений <…>. Оказывается, вера в потустороннее вовсе не обязательна — и без неё можно сподобиться благодати (или муки) [[теодицея|теодицеи]], ибо не в детальном познании ''обстоятельств'', но в их истолковании человек обретает свободу.|Оригинал=Gdybyśmy nie potrafili przerabiać potworności w korelaty anielstwa, nie moglibyśmy trwać <…>. Wiara w transcendencję może być całkowicie zbędna, i bez niej da się dostąpić łaski (lub męki) teodycei, bo nie w rozpoznaniach stanów ''rzeczy'', lecz w ich przeinaczalności żyje wolność człowieka.}}
 
* [[===«Сделай книгу сам»]]===
::«Do yourself a book»; перевод: Т. Казавчинская, 1979 (с некоторыми уточнениями). Здесь предсказан жанр [[w:мэшап (литература)|мэшап]].
 
{{Q|Инструкция рекламировала [[w:en:Do it yourself|«Do Yourself]] a Book» как учебник литературной композиции («Незаменимое пособие для начинающих авторов!») и сборник тестов («Скажи мне, что ты сделал с [[w:Энн Ширли (персонаж)|Энн из Зелёного Предместья]], и я скажу, кто ты»)…|Оригинал=Instrukcja, dołączona do zestawu, twierdziła, że tak można się nauczyć reguł komponowania materiału beletrystycznego („doskonałe dla początkujących pisarzy!”), można też zestaw stosować jako projekcyjny tekst psychologiczny („powiedz mi, co zrobiłeś z «Anią z Zielonego Wzgórza», a powiem ci, kim jesteś”)…}}
 
{{Q|… для меня свести [[w:Наташа Ростова|Наташу]] и [[w:Аркадий Иванович Свидригайлов|Свидригайлова]] было бы кощунством, а для всех остальных — не более чем связь какого-то X с какой-то Y. Массовый читатель не видел в них вечные символы душевной чистоты или разнузданного порока и потому не стал в них играть ни в скандальном, ни в каком-либо другом варианте. Ему попросту дела не было ни до кого из них! И подумать только, что, несмотря на весь свой цинизм, издатели этого не предвидели <…>.
Верно, никто не стал играть в «Do Yourself a Book», но не потому, что публика отказалась осквернять ценности, а просто потому, что большинство читателей не видит разницы между [[Лев Толстой|Толстым]] и убогим графоманом. Тот и другой оставляют его одинаково равнодушным. Даже если толпе и присуща страсть топтать высокое, тут, по её мнению, и топтать-то нечего.
Поняли ли издатели преподанный им урок? Полагаю, что так. Хотя вряд ли сказали это себе теми же словами, что и я, однако, ведомые нюхом, чутьём, инстинктом, они стали поставлять на рынок более ходкий товар — откровенно порнографические «конструкторы». Горстка прекраснодушных снобов вздохнула с облегчением: великие останки отныне почиют в мире. Проблема потеряла для высоколобых всякий интерес, и со страниц элитарных журналов тотчас исчезли статьи, в которых они раздирали на себе одежды и головы свои ([[w:яйцеголовый|яйцеобразные]]) посыпали пеплом: обитателей Олимпа и его зевсов обыденная жизнь рядовых читателей ничуть не интересует.|Оригинал=… dla mnie połączenie Swidrygajłowa z Nataszą byłoby rzeczą horrendalną, ale dla publiczności to akurat tyle, co związek pana X z panią Ypsylon. Nie mając dla tej szerokiej publiczności waloru utrwalonych symboli — czy to szlachetności uczuć, czy rozpustnego zła — postaci takie nie zapraszały ani do przewrotnej, ani do żadnej innej zabawy. Były po prostu doskonale neutralne. Nikogo nie obchodziły. Otóż wydawcy, jakkolwiek cyniczni, tego właśnie się nie domyślili <…>.
Nikt się nie chciał bawić w „Do yourself a book” nie dlatego, że powstrzymywał się szlachetnie od znieprawiania cenności, ale po prostu dlatego, ponieważ między książką czwartorzędnego pismaka a epiką Tołstoja nie widział żadnej różnicy. Jedna pozostawiała go tak samo obojętnym, jak druga. Jeśli nawet tkwiła w publiczce „chęć deptania”, to — z jej stanowiska — „nie było do deptania nic interesującego”.
Czy wydawcy pojęli tę szczególną lekcję? W pewnym sensie tak. Nie sądzę, żeby sobie uświadomili stan rzeczy podług powyższych słów, ale — wiedzeni instynktem, nosem, wyczuciem — przecież zaczęli dostarczać na rynek warianty „budownictwa”, które już lepiej szły, ponieważ pozwalały po prostu sporządzać czysto pornograficzne i obsceniczne składanki. Niedobitki pięknoduchów odetchnęły z ulgą, że przynajmniej czcigodne zwłoki arcydzieł pozostawiono wreszcie w spokoju. Zarazem problem przestał ich interesować i znikły ze szpalt elitarnych kwartalników literackich artykuły, w których szaty rozdzierano i głowy (jajowate) popiołem posypywano. Gdyż to, co się dzieje w nieelitarnych kręgach czytelnictwa, nic, ale to zupełnie nic Olimpu sztuk i jego Zeusów nie obchodzi.}}
 
{{Q|Один швейцарский критик иначе, чем мы, объясняет крах этого предприятия: «Современный читатель слишком обленился, чтобы собственноручно раздевать, мучить и насиловать себе подобных. Теперь для этого есть профессионалы. Появись эта игра 60 лет назад, она, возможно, имела бы спрос, но, опоздав родиться, скончалась во младенчестве». Что к этому прибавишь, кроме тяжёлого вздоха?|Оригинал=Możemy zacytować przypuszczenie pewnego krytyka szwajcarskiego, który inaczej niż my wyłożył klęskę tego interesu. „Publiczność — powiedział — jest już zbyt rozleniwiona, żeby jej się chciało własnoręcznie nawet zgwałcić kogoś, rozbierać lub męczyć. To wszystko robią teraz za nią fachowcy. »Do yourself a book« zrobiłyby, być może, karierę, gdyby powstały 60 lat temu. Narodziwszy się zbyt późno, zmarł w połogu”. Cóż można dodać do tej konstatacji — oprócz ciężkiego westchnienia?|Комментарий=конец}}
 
==Отдельные статьи==
Строка 50 ⟶ 63 :
* [[Патрик Ханнахан «Гигамеш»]]
* [[Раймон Сера «Ты»]]
* [[«Сделай книгу сам»]]
* [[Симон Меррил «Сексовзрыв»]]
* [[Соланж Маррио «Ничто, или Последовательность»]]