Мультивак: различия между версиями

Цифровые машины, оптимизирующие решения и занятые динамичным социотехническим управлением, обязаны действовать скорее так, как Азимов показал в [[Разрешимое противоречие|другой новелле]], завершающей том [[Я, робот|«I, Robot»]], где компьютеры, управляющие всемирной экономикой, доводят дело до малых локальных расстройств и хозяйственных кризисов, делая это одновременно плавно и неосознанно <…>. Признаем лояльно, антиверистическая история о Мультиваке, который хотел бы совершить самоубийство, гораздо интереснее, нежели новелла о лишенных личности корреляторах; но только до момента финала, потому что первое произведение раскрывает иллюзорность загадки, а второе — именно сущность. Что, впрочем, склоняет к мысли, что не каждый замысел, футурологически и эмпирически ценный, может тем самым быть «фотогеничным» повествовательно. Порой эти возможности оказываются принципиально несводимыми, то есть несовыполнимыми.|Оригинал=Bywa, że autor, o którym wolno sądzić, iż zna probabilizmy zajść, gwałci tę swoją lepszą wiedze, kiedy dzięki temu może liczyć na efektowną pointę. Tak np. w noweli ''Wszystkie grzechy świata'' <…> Multivac, w przystępie niejako „neurozy cyfrowej”, sam sobie zagraża (pragnie umrzeć, aby „mieć wszystko z głowy”). Asimov był szczególnie predysponowany do tego, by rozumieć, że komputer typu klasycznego, jakim najwyraźniej jest Multivac, osobowości w sensie klasycznym nie posiada, toteż nie mógłby wyrazić samobójczego życzenia, a gdyby wreszcie miał je wygłosić, niechybnie potrafiłby to uczynić od razu — lecz wówczas nie dałoby się napisać napisać nowelki.

Maszyny cyfrowe, optymalizujące decyzje i zajęte dynamicznym sterowaniem, działać winny tak raczej, jak to Asimov pokazuje w innej noweli, zamykając tom ''I, Robot'', gdzie komputery zarządzające światową ekonomiką doprowadzają do małych lokalnych zaburzeń i kryzysów gospodarczych, czyniąc to zarazem planowo i nieświadomie <…>. Przyznajmy lojalnie, że antywerystyczna historia o Multivacu, co samobójstwo chciał popełnić, jest bardziej interesująca od nowelki o pozbawionych osobowości korelatorach; ale tylko — do momentu rozwiązania, bo pierwszy utwór wyjawia pozorność zagadki, a drugi — sensowność właśnie. Co zresztą skłania do refleksji, że nie każdy pomysł, który może być cenny futurologicznie i empirycznie, musi tym samym być „fotogeniczny” narracyjnie. Nieraz panuje między tymi ewentualnościami nieprzywiedlność, tj. niewspółwykonalność.|Автор=[[Станислав Лем]], «[[Фантастика и футурология]]», книга 2, [[Фантастика и футурология (книга 2)#II. Роботы и люди|«II. Роботы и люди»]], 1970}}

 

[[Категория:Литературные циклы]]